Νέα γενιά/σχεδιαγραμμα /ερωτήσεις

3. Η «νέα γενιά»

Η παρακμή των ξενικών κομμάτων συμπίπτει με την ανάδειξη μιας νέας γενιές ανθρώπων ( διαφορετική νοοτροπία και καταβολές).

     οι ηγετικές προσωπικότητες των ξενικών κομμάτων -> είχαν βιώσει Επανάσταση

                          -> νοοτροπία, ιδανικά, απόψεις είχαν διαμορφωθεί στην προεπαναστατική περίοδο

     αμέσως επόμενη γενιά = νέα γενιά -> η επανάσταση ανήκε στην ιστορία

✔     συχνές πολιτικές μεταβολές                                              ->

✔     οικονομική και τεχνική ανάπτυξη : πρωτόγνωροι ρυθμοί -> ραγδαίες αλλαγές

 -> οικονομική και κοινωνική μεταβολή -> εκ θεμελίων μεταβολή της αντίληψης για τη ζωή

-> οι άνθρωποι σταμάτησαν να ζουν όπως οι πρόγονοί τους :

- αυξήθηκε ο αστικός πληθυσμός -> κοντά στα κέντρα λήψης αποφάσεων -> ενημέρωση για τις εξελίξεις

- μείωση των αναλφάβητων στον αντρικό πληθυσμό

- γρήγορη διάδοση παιδείας -> αύξησε κοινωνικές εντάσεις

- οι απαιτήσεις των ανθρώπων αυξήθηκαν : -> ακόμη και οι ημιμαθείς επικρίνουν δυσλειτουργίες κράτους και καθυστέρηση σε σχέση με Δύση

->  εντάθηκε η επιθυμία για συμμετοχή στα πολιτικά πράγματα

Η νέα γενιά δεν είχε της εμπειρίες της προηγούμενης (τουρκοκρατία, επανάσταση, αντιβασιλεία, βοήθεια των Δυνάμεων σε κρίσιμες στιγμές) και αποστασιοποιήθηκε από τις αντιπαραθέσεις που κυριαρχούσαν στην προηγούμενη γενιά και από τα κόμματα που τις εξέφραζαν.

Επανάσταση του 1862

νέα γενιά : κριτική σε παλαιότερους

πίστευε ότι το συνταγματικό πολίτευμα δεν μπορούσε να αναπτυχθεί : εμπόδιζαν αυλή και βασιλιάς(πολιτικά ατάλαντος)

τέλη δεκαετίας 1850 : δυσαρέσκεια μεγάλων τμημάτων πληθυσμού

αιτίες : οικονομική δυσπραγία

            δυσλειτουργία πολιτικού συστήματος

-> συγκροτήθηκαν αντιπολιτευτικοί όμιλοι

αιτήματα εκσυγχρονιστικά : ελεύθερες εκλογές, φορολογική μεταρρύθμιση με στόχο την ελάφρυνση των αγροτών, κρατικές επενδύσεις σε έργα υποδομής, ίδρυση αγροτικών τραπεζών, απλούστερη διοίκηση

ηγέτης εκσυγχρονιστικού ρεύματος : Αλέξανδρος Κουμουνδούρος

Φεβρουάριος 1862 : η δυσαρέσκεια κατέληξε σε επανάσταση

αίτημα : η απομάκρυνση του βασιλιά

συμμετείχαν : αξιωματικοί, άνεργοι απόφοιτοι πανεπιστημίου που δεν ήθελαν να εργαστούν στους κλάδους της αγροτικής και βιοτεχνικής παραγωγής και αισθάνονταν κοινωνικά αδικημένοι, άτομα ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων που ζητούσαν ευκαιρίες για ενεργότερη συμμετοχή στα πολιτικά πράγματα

=> στις 12 Οκτωβρίου 1862 ο Όθων αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα.

Όροι:

νέα γενιά

επανάσταση 1862 – έξωση Όθωνα

χρονολογίες μαθήματος :

τέλη δεκαετίας 1850 : συνολική δυσαρέσκεια του πληθυσμού εξαιτίας οικονομικής δυσπραγίας και δυσλειτουργίας πολιτικού συστήματος/συγκρότηση αντιπολιτευτικών ομίλων
Φεβρουάριος 1862 : επανάσταση με αίτημα την απομάκρυνση του βασιλιά
12 Οκτωβρίου 1862 : ο Όθων εγκαταλείπει τη χώρα

Ερωτήσεις :

1.                  Να παρουσιάσετε τους λόγους που οδήγησαν τη «νέα γενιά» των πολιτικών της μετεπαναστατικής Ελλάδας να διαφοροποιηθεί από τις αντιλήψεις που χαρακτήριζαν τους αρχηγούς των ξενικών κομμάτων.

2.                  Ποια άποψη διατύπωσε η νέα γενιά για τους παλαιότερους πολιτικούς και το βασιλιά;

3.                  Ποια υπήρξαν τα αιτήματα της νέας γενιάς και ποιος εξέφρασε με τη δράση του τα αιτήματα αυτά;

4.                  Πώς η δυσαρέσκεια των αντιπολιτευτικών ομίλων κατέληξε σε επανάσταση και ποια υπήρξε η κατάληξη αυτής της επαναστατικής κίνησης;

Σωστό ή Λάθος.

1.                  Ένα από τα αιτήματα των «αντιπολιτευτικών ομίλων» στα τέλη της δεκαετίας του 1850 ήταν η ίδρυση αγροτικών τραπεζών.

2.                  Ο Όθωνας εγκαταλείπει την Ελλάδα διά παντός το 1862.

3.                  Ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος ήταν αρχηγός των πεδινών

4.                  Ο Κουμουνδούρος, ως αρχηγός του γαλλικού κόμματος, επέβαλε ένα είδος κοινοβουλευτικής δικτατορίας.

5.                  Η νέα γενιά θεωρούσε το βασιλιά πολιτικά ατάλαντο.

6.                  Στην επανάσταση του 1862 συμμετείχαν πολλά άτομα ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων.

Ερωτήσεις σε πηγές:

1.                  Λαμβάνοντας υπόψη σας τις πληροφορίες του σχολικού σας βιβλίου και το περιεχόμενο του παραθέματος:
α) Να παρουσιάσετε τα αιτήματα των οποίων εκφραστής υπήρξε ο Α. Κουμουνδούρος.
β) Να τεκμηριώσετε το περιεχόμενο της φράσης «ο Κουμουνδούρος είχε όλες τις αρετές που πρέπει να στολίζουν έναν κοινοβουλευτικό άνδρα».

γ) Να αντιπαραθέσετε την κοινοβουλευτική συμπεριφορά του Κουμουνδούρου με εκείνη του Κωλέττη.

Ο Κουμουνδούρος μπορεί να θεωρηθεί ως ο πρώτος Έλληνας πολιτικός με συνείδηση κοινοβουλευτική. Ήθελε η κυβέρνησή του να στηρίζεται στην πλειοψηφία των βουλευτών και γι’ αυτό, μιλώντας στην βουλή, προσπαθούσε να πείσει και όχι να δελεάσει όπως επιδίωκε ο Δεληγιώργης. Εκτιμούσε την αγχίνοια του Βούλγαρη και σεβόταν την πατριαρχική νοοτροπία του, αλλά αρνιόταν να υποταχθεί στον αυταρχισμό του. Συμπαθούσε το Δεληγιώργη, αλλά δεν τον εμπιστευόταν, γι’ αυτό και δε συνεργάστηκε μαζί του. Εκτιμούσε τον Τρικούπη, αλλά και τον αντιπαθούσε βαθύτατα, γι’ αυτό και τον χρησιμοποίησε μια και μόνη φορά. Ο Κουμουνδούρος είχε όλες τις αρετές που πρέπει να στολίζουν ένα κοινοβουλευτικό άνδρα. Ψυχραιμία, ανεξικακία, ελαστικότητα, προσαρμοστικότητα, καλή διάθεση, ευγένεια στους τρόπους, επιμέλεια, εργατικότητα, επιμονή, όσο και υπομονή, πραότητα. Δεν θύμωνε και δεν λύπησε σχεδόν, κανένα, γι’ αυτό και τον χαρακτήριζαν «γλυκύτατο». Με απόλυτη ευλάβεια τηρούσε όλους τους κανόνες στο κοινοβουλευτικό παιχνίδι και δεν προσπάθησε ποτέ να βγει έξω από τα συνταγματικά πλαίσια. Αυτό που δεν του πήγαινε ήταν να βρεθεί στην ίδια κυβέρνηση με το Βούλγαρη …
Ι.Ε.Ε., τόμος ΙΓ΄, σ. 248

2.                  Επισημαίνοντας χωρία των παρακάτω κειμένων και αξιοποιώντας τις ιστορικές γνώσεις σας, να εξηγήσετε τις συνθήκες ανάδειξης της «νέας γενιάς» μετά την παρακμή των ξενικών κομμάτων και τα αιτήματα που αυτή προέβαλε.

Κείμενο Α΄

Περί το τέλος της βασιλείας του Όθωνος θα εμφανισθούν αι νέαι πολιτικαί δυνάμεις, προερχόμεναι εκ της μετεπαναστατικής γενεάς, η οποία, εμποτισμένη με τας εξελισσομένας εις την Ευρώπην φιλελευθέρας ιδέας, θα αναλάβη το έργον της ολοκληρώσεως της Δημοκρατίας. Αι δυνάμεις αυταί θα επιτύχουν και την έξωσιν του Όθωνος […].Ο ελληνικός λαός, υπό την ηγεσίαν της μεταπελευθερωτικής γενεάς, διεξεδίκει αποφασιστικώς την πλήρη ανεξαρτησίαν του. Οι επί κεφαλής της Επαναστάσεως του 1862 ήσαν νέοι επηρεασμένοι βαθύτατα από τας φιλελευθέρας ιδέας. Εξ άλλου κατά την διαρρεύσασαν τριακονταετίαν, η πληθυσμική σύνθεσις της Ελλάδος είχεν υποστή τοιαύτην εξέλιξιν […] ώστε υφίσταντο, πλέον, νέα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά δεδομένα. Ακόμη και η αναλογία μεταξύ πληθυσμού της υπαίθρου και αστικών κέντρων είχεν ουσιωδώς μεταβληθή εις βάρος του πρώτου. Τέλος, είχεν αρχίσει να διαμορφούται ηγετική τάξις, τελείως διάφορος της προελθούσης εκ του αγώνος της ανεξαρτησίας.
Γρηγόριος Δαφνής, Τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, 1821-1961, σσ. 54 και 59.

Κείμενο Β΄

Μετά το τέλος του Κριμαϊκού Πολέμου […], το αντιδυναστικό ρεύμα δυνάμωσε, για να κορυφωθεί κατά την τριετία 1859-1862. Με αφορμή διώξεις εναντίον φιλελεύθερων διανοουμένων, όπως ο Αλεξ. Σούτσος (Φεβρουάριος 1859), και με ενεργό συμμετοχή της «χρυσής» φοιτητικής νεολαίας της εποχής […] η αντιπολίτευση κατά του Όθωνα γενικεύτηκε, παρασέρνοντας μια πλειάδα ετερογενών πολιτικών και στρατιωτικών στοιχείων που, για διαφορετικούς λόγους, επιζητούσαν την απομάκρυνση της δυναστείας.

Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Εισαγωγή στην ελληνική συνταγματική ιστορία, σ. 71.

( ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2003)