ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ: Η ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ Η ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΑ ΕΠΟΧΗ

4. H ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ Η ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΑ ΕΠΟΧΗ 1204-1452

2.   ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ

                           I.      Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας

Ιδρύεται από τους Μεγάλους Κομνηνούς στη νότια ακτή του Ευξείνου Πόντου

Μένει απομονωμένη για 250 χρόνια – δεν ασκεί επίδραση στην τύχη του Βυζαντίου

                         II.      Το κράτος της Ηπείρου

 Ιδρύεται από το Μιχαήλ Κομνηνό Δούκα

Ο Θεόδωρος ο σημαντικότερος αυτοκράτορας – καταλύει το βασίλειο της Θεσσαλονίκης και το ενσωματώνει στο κράτος του

Νικιέται από τους Βουλγάρους

                      III.      Η Αυτοκρατορία της Νίκαιας

§  Το κυριότερο από τα ελληνικά κράτη – ιδρύεται από το Θεόδωρο Λάσκαρη – γύρω του συσπειρώνονται οι πιστές στο κράτος δυνάμεις των Βυζαντινών.

§  [Μετά τη φυγή του Αλέξιου Μούρτζουφλου και ενώ οι Σταυροφόροι καταλάμβαναν την Πόλη ο Θεόδωρος στεφόταν αυτοκράτορας στην Αγία Σοφία ]

§  Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Βατάτζης φρόντισε τη διοίκηση, την κοινωνική πρόνοια, την άμυνα και την αγροτική παραγωγή του κράτους

§  Ο Μιχαήλ Παλαιολόγος συνήψε συνθήκη με τους Γενουάτες : του πρόσφεραν, με ανταλλάγματα, βοήθεια εναντίον των Βενετών

§  Το 1261 στη διάρκεια της δικής του βασιλείας ο Αλέξιος Στρατηγόπουλος καταλαμβάνει την Κωνσταντινούπολη ( κατά σύμπτωση ο βενετικός στόλος και ο λατινικός στρατός έλειπαν από την Πόλη ) – Ο Μιχαήλ στέφεται αυτοκράτορας στην Αγία Σοφία.

6. ΟΙ ΟΘΩΜΑΝΟΙ ΚΑΙ Η ΡΑΓΔΑΙΑ ΠΡΟΕΛΑΣΗ ΤΟΥΣ                                                   

Α. Η κατάκτηση της Μ. Ασίας

Οι Οθωμανοί Τούρκοι νομάδες από την Κεντρική Ασία – εγκαθίστανται κοντά στην Προύσα – προσελκύουν μισθοφόρους και καλλιεργητές που πυκνώνουν τις τάξεις τους – σύντομα την καταλαμβάνουν

Η διάλυση των ακριτικών σωμάτων διευκολύνει τη ραγδαία προέλαση τους

Β. Η οργάνωση του κράτους

Ιδρυτής του κράτους ο Οσμάν –  κράτος του Οσμάν ή Οθωμανικό κράτος

Ø  Το κράτος έχει στρατιωτική οργάνωση – αρχικά στηρίζεται στους γαζήδες

Ø  ( φανατικοί μαχητές της πίστης )

Ø  Από φυλετικές ορδές σε οργανωμένο κράτος κυρίως χάρις στις προσπάθειες των σουλτάνων Ορχάν  ( ο πρώτος σουλτάνος ) και Μουράτ Α’

Ø  Η κατάληψη της Νίκαιας και της Νικομήδειας εξασφαλίζει στους Οθωμανούς σημαντικά αστικά κέντρα και τον απόλυτο έλεγχο της Βιθυνίας

Ø  Η σχετική θρησκευτική ανεκτικότητα προς τους χριστιανικούς αγροτικούς πληθυσμούς περιορίζει τις αντιδράσεις και διευκολύνει την επικράτησή τους

Ø  Το κράτος παραχωρεί τιμάρια στους ιππείς του – αντίβαρο  στο σώμα των ιππέων το σώμα των γενίτσαρων – προέρχεται κυρίως από το παιδομάζωμα

 γ. Η οθωμανική προέλαση στα Βαλκάνια – Το Βυζάντιο υποτελές

Η αυτοκρατορία σε απελπιστική κατάσταση γιατί :

Ø  Έχει ακρωτηριαστεί εδαφικά

Ø  Έχει καταρρεύσει οικονομικά – όλες οι πηγές εισόδων έχουν εξαντληθεί – το νόμισμα έχει υποτιμηθεί –

Ø  Το διοικητικό σύστημα σε πλήρη διάλυση

Ø  Οι Τούρκοι καταλαμβάνουν την Καλλίπολη – πανικός στη Βασιλεύουσα

Ø  Η Θράκη καταλαμβάνεται σταδιακά – η Αδριανούπολη πρωτεύουσα του Οθωμανικού κράτους

Ø  Οι Σέρβοι αναγκάζονται να αναγνωρίσουν την κυριαρχία του Σουλτάνου – η αποφασιστική μάχη στο Κοσσυφοπέδιο – με τους Σέρβους συμμαχούν και άλλοι βαλκανικοί λαοί – οι Τούρκοι βγαίνουν νικητές – γίνονται κύριοι των Βαλκανίων

Ø  Το Βυζάντιο φόρου υποτελές στο Σουλτάνο

Ø  Ο Σουλτάνος πιέζει ασφυκτικά το Βυζάντιο και ελέγχει απόλυτα τη διαδοχή στο θρόνο

Ø  1393 : ο Βαγιαζήτ ξεκινά 8χρονη πολιορκία για την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης – χωρίς επιτυχία

7.Η  ΑΛΩΣΗ  ΤΗΣ   ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

Α. Αναζήτηση βοήθειας στη Δύση

Μπροστά στην προέλαση των Τούρκων ο Μανουήλ Παλαιολόγος ταξιδεύει στην Ευρώπη για να ζητήσει βοήθεια – γίνεται δεκτός με σεβασμό και προκαλεί θαυμασμό – δεν πετυχαίνει όμως ουσιαστική βοήθεια

Η ήττα των Τούρκων από τους Μογγόλους του Ταμερλάνου δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στο Σουλτάνο – απαλλάσσει το Βυζάντιο από τη φόρου υποτέλεια και του δίνει παράταση ζωής για άλλο μισό αιώνα

Ο κίνδυνος αναβιώνει με το Μουράτ Β’ – συστηματική πολιορκία της Κωνσταντινούπολης – σώζεται για μία ακόμα φορά χάρη στα τείχη της

Οι Τούρκοι εισβάλλουν στην Πελοπόννησο και την κάνουν φόρου υποτελή

Τελευταία προσπάθεια από τον Ιωάννη Παλαιολόγο – στη Σύνοδο Φερράρας – Φλωρεντίας δέχεται την πλήρη υποταγή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Καθολική Εκκλησία – ο λαός του Βυζαντίου αρνείται να το δεχτεί – τους χωρίζει βαθύ μίσος

Πρόσκαιρα προβλήματα των Τούρκων με τους ηγεμόνες της Αλβανίας και της Τρανσυλβανίας – μια Σταυροφορία των Δυτικών εναντίον τους αποτυγχάνει

 Β. Η Άλωση

Από τα δραματικότερα γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας

Οι Τούρκοι αφοσιώνονται στην πολιορκία της Πόλης

Προπαρασκευαστικές ενέργειες :

§  χτίζουν τείχος στην ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου ( Ρούμελη – Χισάρ) για να αποκόψουν την πρωτεύουσα από τις περιοχές που την προμήθευαν σιτηρά

§  Εισβάλλουν στην Πελοπόννησο για να αποκλείσουν την περίπτωση βοήθειας από Δεσπότη του Μορέως

§  Αρχίζει η συστηματική πολιορκία – την υπερασπίζεται ο τελευταίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ’  Παλαιολόγος

Υπεροπλία των Τούρκων, αναλογία  10 : 1

Ισχνή και ανεπαρκής η βοήθεια της Δύσης

Γενική επίθεση στις 29 Μαΐου 1453 – η Πόλη στα χέρια των Τούρκων

Ακολουθούν φοβερές λεηλασίες και σφαγές

Επιταχύνεται η πτώση και των τελευταίων ελεύθερων πόλεων – τελευταία πέφτει η Τραπεζούντα

Τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

 Γ. Το Βυζάντιο μετά την Άλωση

Το Βυζάντιο παύει να υπάρχει, αλλά η πνευματική του παράδοση συνεχίζεται

Συντελεί στην διατήρηση της πνευματικής ταυτότητας των Βαλκανίων

Ο τσάρος παντρεύεται την ανιψιά του τελευταίου αυτοκράτορα – αυτοανακηρύσσεται κληρονόμος των πνευματικών παραδόσεων και των πολιτικών ιδεών του Βυζαντίου – υιοθετεί το δικέφαλο αετό και εισάγει στη Μόσχα το βυζαντινό τελετουργικό – η Μόσχα αποκαλείται Τρίτη Ρώμη

Στα χρόνια της Αναγέννησης η Δυτική Ευρώπη έρχεται σε επαφή με τον κλασσικό ελληνικό πολιτισμό μέσω του Βυζαντίου